Catullus 67 – latine

66
67
English • Latine
68











o dulci iocunda viro, iocunda parenti,
     salve, teque bona Iuppiter auctet ope,
ianua, quam Balbo dicunt servisse benigne
     olim, cum sedes ipse senex tenuit,
quamque ferunt rursus voto servisse maligno,           5
     postquam es porrecto facta marita sene.
dic agedum nobis, quare mutata feraris
     in dominum veterem deseruisse fidem.
"Non—ita Caecilio placeam, cui tradita nunc sum—
     culpa mea'st, quamquam dicitur esse mea            10
nec peccatum a me quisquam pote dicere quicquam:
     verum istud populi fabula, Quinte, facit,
qui, quacumque aliquid reperitur non bene factum,
     ad me omnes clamant: ianua, culpa, tua'st."
non istuc satis est uno te dicere verbo,                       15
     sed facere ut quivis sentiat et videat.
"qui possum? nemo quaerit nec scire laborat."
     nos volumus: nobis dicere ne dubita.
"primum igitur, virgo quod fertur tradita nobis,
     falum'st. non illam vir prior attigerit,                    20
languidior tenera cui pendens sicula beta
     numquam se mediam sustulit ad tunicam:
sed pater illius gnati violasse cubile
     dicitur et miseram conscelerasse domum,
sive quod inpia mens caeco flagrabat amore,             25
     seu quod iners sterili semine natus erat, 
et quaerendus is unde foret nervosius illud,
     quod posset zonam solvere virgineam."
egregium narras mira pietate parentem,
     qui ipse sui gnati minxerit in gremium.              30
atqui non solum hoc se dicit cognitum habere
     Brixia Cycneae supposita speculae,
flavos quam molli percurrit flumine Mella,
     Brixia Veronae mater amata meae.
"et de Postumio et Corneli narrat amore,                 35
     cum quibus ill malum fecit adulterium."
dixerit hic aliquis: qui tu istaec, ianua, nosti?
     cui numquam domini limine abesse licet,
nec populum auscultare, sed hic suffixa tigillo
     tantum operire soles aut aperire domum?              40
"saepe illam audivi furtiva voce loquentem
     solam cum ancillis haec sua flagitia,
nomine dicentem quos diximus, ut pote quae mi
     speraret nec linguam esse nec auriculam.
praeterea addebat quendam, quem dicere nolo            45
     nomine, ne tollat rubra supercilia.
longus homo'st, magnas quoi lites intulit olim
     falsum mendaci ventre puerperium."

Vocaubula
paranda

Notae
paranda

Contextus
paranda

Quaestiones ad comprehendendum

Alii Fontes
Perseus

Catullus 65 – latine

64
65
English • Latine
66











esti me adsiduo confectum cura dolore
     sevocat a doctis, Ortale, virginibus,
nec potisest dulcet Musarum expromere fetus
     mens animi, tantis fluctuat ipsa malis:
namque mei nuper Lethaeo gurgite fratris                  5
     pallidulum manans adluit unda pedem,
Troia Rhoeteo quem subter littore tellus
     ereptum nostris obterit ex oculis.
<deest versus>
adloquar, audiero numquam tua facta loquentem,
     numquam eto te, vita frater amabilior,                   10
aspiciam posthac. at certe semper amabo,
     semper maesta tua carmina morte canam,
qualia sub densis ramorum concinit umbris
     Daulias absumpti fata gemens Itylei—
sed tamen in tantis maeroribus, Ortale, mitto               15
     haec expressa tibi carmina battiadae,
ne tua dicta vagis nequiquam credita ventis
     effluxisse meo forte putes animo,
ut missum sponsi furtivo munere malum
     procurrit casto virginis e gremio,                              20
quod miserae oblitae molli sub veste locatum,
     dum adventu matris prosilit, excutitur:
atque illud prono praeceps agitur decursu,
     huic manat tristi conscius ore rubor.



Vocaubula
paranda

Notae
paranda

Contextus
paranda

Quaestiones ad comprehendendum

Alii Fontes
Perseus

Catullus 61 – latine


60
61
English • Latine
62



















collis, o Heliconii
     cultor, Vraniae genus,
     qui rapis teneram ad virum
Virginem, o Hymenaee Hymen,
     o Hymen Hymenaee,               5

cinge tempora floribus
     suave olentis amaraci,
     flammeum cape, laetus huc
huc veni niveo gerens
     luteum pede soccum,               10

excitusque hilari die
     nuptialia concinens
     voce carmina tinnula
pelle humum pedibus, manu
     pineam quate taedam.             15

namque Vinia Manlio,
     qualis Idalium colens
     venit ad Phrygium Venus
iudicem, bona cum bona
     nubet alite virgo,                      20

floridis velut enitens
     Myrtus Asia ramulis,
     quos Hamadryades deae
ludicrum sibi rosido
     nutriunt umore.                      25

quare age huc aditum ferens
     perge linquere Thespiae
     rupis Aonios specus,
Nympha quos super inrigat
     frigerans Aganippe,                   30

ac domum dominam voca
     coniugis cupidam novi,
     mentem amore revinciens,
ut tenax hedera huc et huc
     arborem inplicat errans.              35

vosque item simul, integrae
     virgines, quibus advenit
     par dies, agite in modum
dicite, "o Hymenaee Hymen,
     "o Hymen Hymenaee,"                40

ut lubentius, audiens
     se citarier ad suom
     munus, huc aditum ferat
dux bonae Veneris, boni
     coniugator amoris.                      45

quis deus magis anxiis
     est petendus amantibus?
     quem colent homines magis
caelitum? o Hymenaee Hymen,
     o Hymen Hymenaee.                   50

te suis tremulus parent
     invocat, tibi virgines
     zonula soluunt sinus,
te timens cupida novos
     captat aure naritus                        55

tu fero iuveni in manus
     floridam ipse puellulam
     dedis a gremio suae
matris, o Hymenaee Hymen,
     o Hymen Hymenaee.                    60

nil potest sine te Venus,
     fama quod bona conprobet,
     commodi capere: at potest
te volente. quis huic deo
     conpararier ausit?                         65

nulla quit sine te domus
     liberos dare, nec parens
     stirpe cingier: at potest
te volente. quis huic deo
     conpararier ausit?                         70

quae tuis careat sacris,
     non queat dare praesides
     terra finibus: at queat
te volente. quis huic deo
     conpariarier ausit?                       75

claustra pandite ianuae,
     virgo ades. viden ut faces
     splendidas quatiunt comas?
tardet ingenuos pudor:
<hic deest versus>

<hic deest versus>
<hic deest versus>
<hic deest versus>
quem tamen magis audiens           80
     flet, quod ire necesse est.

flere desine. non tibi, A–
     runculeis, periculum'st
     nequa femina pulchrior
clarum ab oceano diem                 85
     viderit venientem.

talis in vario solet
     divitis domini hortulo
     stare flos hyacinthinus.
sed moraris, abit dies:                     90
     prodeas, nova nupta.

prodeas, nova nupta, si
     iam videtur, et audias
     nostra verba. vide ut faces
aureas quatiunt comas:                    95
     prodeas, nova nupta.

non tuos levis in mala
     deditus vir adultera
     probra turpia persequens
a tuis teneris volet                          100
     secubare papillis,

lenta quin velut adsitas
     vitis inplicat arbores,
     inplicabitur in tuom
conplexum. set abit dies:                105
     prodeas, nova nupta.

o cubile, quod omnibus
<hic deest versus>
<hic deest versus>
<hic deest versus>                         110
     candido pede lecti,

quae tuo veniunt ero,
     quanta gaudia, quae vaga
     nocte, quae medio die
gaudeat! sed abit dies:                   115
     prodeas, nova nupta.

tollite, o pueri, faces:
     flammeum video venire.
     ite, concinite in modum
"O Hymen Hymenaee io,              120
     O Hymen Hymenaee."

ne diu taceat procax
     fescennina iocatio,
     nec nuces pueris neget
desertum domini audiens                125
     concubinus amorem.

da nuces pueris, iners
     concubine: satis diu
     lusisti nucibus: lubet
iam servire Talasio.                        130
     concubine, nuces da.

sordebant tibi vilicae,
     concubine, hodie atque heri:
     nunc tuom cinerarius
tondet os. miser a miser                    135
     concubine, nuces da.

diceris male te a tuis
     unguentate glabris marite
     abstinere: set abstine.
o hymen hymenaee io,                   140
     o hymen hymenaee.

scimus haec tibi quae licent
     sola cognita: sed marito
     ista non eadem licent.
o hymen hymenaee io,                   145
     o hymen hymenaee

nupta, tu quoque, quae tuos
     vir petet, cave ne neges,
     ni petitum aliunde eat.
o hymen hymenaee io,                  150
     o hymen hymenaee.

en tibi domus ut potens
     et beata viri tui,
     quae tibi sine fine erit
o hymen hymenaee io,                    150
     o hymen hymenaee,

usque dum tremulum movens
     cana tempus anilitas
     omnia omnibus adnuit.
o hymen hymenaee io,                    160
     o hymen hymenaee.

transfer omine cum bono
     limen aureolos pedes,
     rasilemque subi forem.
o hymen hymenaee io,                    165
     o hymen hymenaee.

aspice, intus ut accubans
     vir tuos Tyrio in toro
     totus inmineat tibi.
o hymen hymenaee io,                    170
     o hymen hymenaee.

illi non minus ac tibi
     pectore uritur intimo
     flamma, sed penite magis.
o hymen hymenaee io,                    175
     o hymen hymenaee.

mitte brachiolum teres,
     praetextate, puellulae:
     iam cubile adeat viri.
o hymen hymenaee io,                    180
     o hymen hymenaee.

vos bonae senibus viris
     cognitae bene feminae,
     collocate puellulam.
o hymen hymenaee io,                    185
     o hymen hymenaee.

iam licet venias, marite:
     uxor in thalamo tibi'st
     ore floridulo nitens
alba parthenice velut                      190
      luteumve papaver.

at, marite, ita me iuvent
     caelites, nihilio minus
     pulcher es, neque te Venus
neglegit. sed abit dies:                    195
     perge, ne remorare.

non diu remoratus es,
     iam venis. bona te Venus
     iuverit, quoniam palam
quod cupis capis et bonum             200
     non abscondis amorem.

ille pulveris Africei
     siderumque micantium
     subducat numerum prius,
qui vostri numerare volt                  205
     multa milia ludei.

ludite ut lubet, et brevi
     liberos date. non decet
     tam vetus sine liberis
nomen esse, sed indidem              210
     semper ingenerari.

torquatus volo parvolus
     matris e gremio suae
     porrigens teneras manus
dulce rideat ad patrem               215
     semhiante labello.

sit suo similis patri
     Manlio et facile inscieis
     noscitetur ab omnibus
et pudicitiam suae                      220
     matris indicet ore.

talis illius a bona
     matre laus genus adprobet,
     qualis unica ab optima
matre Telemacho manet              225
     fama Penelopeo.

claudite ostia, virgines:
     lusimus satis. at, bonei
     coniuges, bene vivite et
munere adsiduo valentem          230
     exercete inventam.

Vocaubula
paranda

Notae
paranda

Contextus
paranda

Quaestiones ad comprehendendum

Alii Fontes
Perseus


Catullus 69 – latine

68
69
English • Latine
70











noli admirari, quare tibi femina nulla,
     Rufe, velit tenerum supposuisse femur, 
non si illam rarae labefactes munere vestis
      aut perluciduli deliciis lapidis.
laedit te quaedam mala fabula, qua tibi fertur                5
      valle sub alarum trux habitare caper.
hunc metuunt omnes. neque mirum: nam mala valde'st
     bestia, nec quicum bella puella cubet.
quare aut crudelem nasorum interfice pestem,
     aut admirari desine cur fugiunt.                 10



Vocaubula
paranda

Notae
paranda

Contextus
paranda

Quaestiones ad comprehendendum

Alii Fontes
Perseus

Catullus 70 – latine

69
70
English • Latine
71











nulli se dicit mulier mea nubere malle
     quam mihi, non si se Iuppiter ipse petat. 
dicit: sed mulier cupido quod dicit amanti
      in vento et rapida scribere oportet aqua.

Vocaubula
paranda

Notae
paranda

Contextus
paranda

Quaestiones ad comprehendendum

Alii Fontes
Perseus

Catullus 71 – latine

70
71
English • Latine
72











siquoi iure bono sacer alarum obstitit hircus,
     aut siquem merito tarda podagra secat, 
aemulus iste tuos, qui vostrum exercet amorem,
      mirifico'st fato nactus utrumque malum
nam quotiens futuit, totiens ulciscitur ambos:                5
      illam adfligit odore, ipse perit podagra.



Vocaubula
paranda

Notae
paranda

Contextus
paranda

Quaestiones ad comprehendendum

Alii Fontes
Perseus

Catullus 72 – latine

71
72
English • Latine
73











dicebas quondam solum te nosse Catullum,
     Lesbia, nec prae me velle tenere Iovem. 
dilexi tum te non tantum ut volgus amicam,
      sed pater ut gnatos diligit et generos.
nunc te cognovi: quare etsi inpensius uror,                5
      multo mi tamen es vilior et levior.
qui potisest? inquis. quod amantem inuria talis
     cogit amare magis, sed bene velle minus.



Vocaubula
paranda

Notae
paranda

Contextus
paranda

Quaestiones ad comprehendendum

Alii Fontes
Perseus

Catullus 73 – latine

☜72
73
English • Latine
74











desine de quoquam quicquam bene velle mereri
     aut aliquem fieri posse putare pium. 
omnia sunt ingrata, nihil fecisse benigne
      prodest, immo etiam taedet obestque magis
ut mihi, quem nemo gravius nec acerbius urget,                5
      quam modo qui me unum atque unicum amicum habuit.



Vocaubula
paranda

Notae
paranda

Contextus
paranda

Quaestiones ad comprehendendum

Alii Fontes
Perseus

Catullus 74 – latine

73
74
English • Latine
75











Gellius audierat patruom obiurgare solere,
     siquis delicias diceret aut faceret. 
hoc ne ipsi accideret, patrui perdepsuit ipsam
      uxorem et patruom reddidit Harcopoctratem.
quod voluit fecit: nam, quivis inrumet ipsum                5
      nunc patruom, verbum non faciet patruos.



Vocaubula
paranda

Notae
paranda

Contextus
paranda

Quaestiones ad comprehendendum

Alii Fontes
Perseus

Catullus 77 – latine

76
77
English • Latine
78











Rufe mihi frustra ac nequiquam credite amico
     (frustra? immo magno cum pretio atque malo) 
sicine subrepsti mei, atque intestina perurens
      ei misero eripuisti omnia nostra bona?
eripuisti, heu heu nostrae crudele venenum                5
      vitae, heu heu nostrae pestis amicitiae.
sed nunc id doleo, quod purae pura puellae
     savia conminxit spurca saliva tua.
verum it non inpune feres: nam te omnia saecla
     noscent, et qui sis fama loquetur anus.                  10



Vocaubula
paranda

Notae
paranda

Contextus
paranda

Quaestiones ad comprehendendum

Alii Fontes
Perseus

Catullus 78 – latine

77
78
English • Latine
79











Gallus habet fratres, quorum'st lepidissima coniunx
     alterius, lepidus filius alterius. 
Gallus homo'st bellus: nam dulces iungit amores,
      cum puero ut bello bella puella cubet.
Gallus homo'st stultus nec se videt esse maritum,         5
      qui patruos patrui monstret adulterium.


Vocaubula
paranda

Notae
paranda

Contextus
paranda

Quaestiones ad comprehendendum

Alii Fontes
Perseus

Catullus 79 – latine

78
79
English • Latine
80


Lesbius est pulcher: quidni? quem Lesbia malit
     quam te cum tota gente, Catulle, tua. 
sed tamen hic pulcher vendat cum gente Catullum,
      si tria notorum savia reppererit.


Vocaubula
paranda

Notae
paranda

Contextus
paranda

Quaestiones ad comprehendendum

Alii Fontes
Perseus

Catullus 80 – latine

79
80
English • Latine
81











quid dicam, Gelli, quare rosea ista labella
     hiberna fiant candidiora nive, 
mane domo cum exis et cum te octava quiete
      e molli longo suscitat hora die?
nescioquid certe'st: an vere fama susurrat         5
      grandia te medii tenta vorari viri?
sic certe'st: calmant Victoris rupta miselli
     ilia, et emulso labra notata sero.


Vocaubula
paranda

Notae
paranda

Contextus
paranda

Quaestiones ad comprehendendum

Alii Fontes
Perseus

Catullus 81 – latine

80
81
English • Latine
82











nemone in tanto potuit populo esse, Iuventi,
     bellus homo, quem tu diligere inciperes, 
praeterquam iste tuus moribunda a sede Pisauri
      hospes inaurata pallidior statua,
qui tibi nunc cordi'st, quem tu praeponere nobis            5
      audes, et nescis quod facinus facias.


Vocaubula
paranda

Notae
paranda

Contextus
paranda

Quaestiones ad comprehendendum

Alii Fontes
Perseus

Catullus 82 – latine

81
82
English • Latine
83











Quinti, si tibi vis oculos debere Catullum
     aut aliud siquid carius est oculis, 
eripere ei noli, multo quod carius illi
      est oculis seu quid carius est oculis.


Vocaubula
paranda

Notae
paranda

Contextus
paranda

Quaestiones ad comprehendendum

Alii Fontes
Perseus

Catullus 83 – latine

82
83
English • Latine
84











Lesbia mi praesente viro mala plurima dicit:
     haec illi fatuo maxima laetitia'st. 
mule, nihil sentis. si nostri oblita taceret,
      sana esset: nun quod gannit et obloquitur,
non solum meminit, sed quae multo acrior est res            5
      irata'st. hoc est, uritur et coquitur.


Vocaubula
paranda

Notae
paranda

Contextus
paranda

Quaestiones ad comprehendendum

Alii Fontes
Perseus

Catullus 84 – latine

83
84
English • Latine
85











Chommoda dicebat, si quando commoda vellet
     dicere, et insidias Arrius hinsidias, 
et tum mirifice sperabat se esse locutum,
      cum quantum poterat dixerat hinsidias.
credo, sic mater, sic Liber avonculus eius,                5
      sic maternus avos dixerat atque avia.
hoc misso in Syriam requirant omnibus aures,
     audibant eadem haec leniter et leviter,
nec sibi postilla metuebant talia verba,
     cum subito adfertur nuntius horribilis,                   10
Ionios fluctus, postquam illuc Arrius isset,
     iam non Ionios esse, sed Hionios.



Vocaubula
paranda

Notae
paranda

Contextus
paranda

Quaestiones ad comprehendendum

Alii Fontes
Perseus