Catullus 68 – latine

☜67

68 English • Latine

69☞

quod mihi fortuna casuque oppressus acerbo
     conscriptum hoc lacrimis mittis episolium,
naufragium ut eiectum spumantibus aequoris undis
     sublevem et a mortis limine restituam,
quem neque sancta Venus molli requiescere somno      5
     desertum in lecto caelibe perptitur,
nec veterum dulci scriptorum carmine Musae
     oblectant, cum mens anxia pervigilat,
id gratum'st mihi, me quoniam tibi dicis amicum,
     muneraque et Musarum hinc petis et Veneris:         10
sed tibi ne mea sint ignota incommoda, Mani,
     neu me odisse putes hospitis officium,
accipe, quis merser fortunae fluctibus ipse,
     ne amplius a misero dona beata petas.
tempore quo primum vestis mihi tradita pura'st,           15
     iocundum cum aetas clorida ver ageret,
multa satis lusi: non est dea nescia nostri,
     quae dulcem curis miscet amaritiem:
sed totum hoc studium luctu fraterna mihi mors
     abstulit. o misero frater adempte mihi,                     20
tu mea tu moriens fregisti commoda, frater,
     tecum una tota'st nostra sepulta domus,
omnia tecum una perierunt gaudia nostra,
     quae tuos in vita dulcis alebat amor.
cuius ego interitu tota e mente fugavi                           25
     haec studia atque omnis delicias animi.
quare, quod scribis Veronae turpe Catullo
     esse, quod hic quivis de meliore nota
frigida seserto tepefactet membra cubili,
     id, Mani, non est turpe, magis miserum'st.              30
ignosces igitur, si, quae mihi luctus ademit,
     haec tibi non tribuo munera, cum nequeo.
nam, quod scritorum non magna'st copia apud me,
     hoc fit, quod Romae vivimus: illa domus,
illa mihi sedes, illic mea carpitur aetas:                       35
     huc una ex multis capsula me sequitur.
quod cum ita sit, nolim statuas nos mente maligna
     id facere aut animo non satis ingenuo,
quod tibi non utriusque petenti copia facta'st:
     ultro ego deferrem, copia siqua foret.                     40
non possum reticere, deae, qua me Allius in re
     iuverit aut quantis iuverit officiis:
nec fugiens saeclis obliviscentibus aetas
     illius hoc caeca nocte tegat studium:
sed dicam vobis, vos porro dicite multis                      45
     milibus et facite haec charta loquatur anus
<deëst versus>
     notescatque magismortuos atque magis,
nec tenuem texens aublimis aranea telam
     in deserto Alli nomine opus faciat.                         50
nam, mihi quam dederit duplex Amathusia curam,
     scitis, et in quo me corruerit genere,
cum tantum arderem quantum Trinacria rupes
     lymphaque in Oetaeis Malia Thermopylis,
maesta neque adsituo tabescere lumina fletu              55
     cessarent tristique imbre madere genae.
qualis in aerii perlucens vertice montis
     rivos muscoso prosilit e laipde,
qu cum de prona praeceps est valle volutus,
     per medium sensim transit iter populi,                  60
dulci viatori lasso in sudore levamen,
     cum gravis exustos aestus hiulcat agros:
hic, velut in nigro iactatis turbine nautis
     lenius aspirans aura secunda venit
iam prece Pollucis, iam Castoris inplorata,                65
     tale fuit nobis Manius auxilium.
is clusum lato patefecit limite campum,
     isque domum nobis isque dedit dominam,
ad quam communes exerceremus amores.
     quo mea se molli candida diva pede                     70
intulit et trito fulgentem in limine plantam
     innixa arguta constituit solea,
coniugis ut quondam flagrans advenit amore
     Protesilaeam Laudamia domum
inceptam frustra, nondum cum sanguine sacro          75
     hostia caelistis pacificasset eros.
nil mihi tam valde placeat, Rhamnusia virgo,
     quod temere invitis suscipiatur eris.
quam ieiuna pium desideret ara cruorem,
     docta'st amisso Laudamia viro,                             80
coniugis ante coacta novi dimittere collum,
     quam veniens una atque altera rursus hiemps
noctibus in longis avidum saturasset amorem,
     posset ut abrupto vivere coniugio,
quod scirant Parcae non longo tempore adesse,        85
     si miles muros isset ad Iliacos:
nam tum Helenae raptu primores Argivorum
     coeperat ad sese Troia ciere viros,
Troia—nefas—commune sepulcrum Asiae Europaeque,
     Troia virum et virtutum omnium acerba cinis,     90
quaene etiam nostro letum miserabile fratri
     attulit. ei misero frater adempte mihi,
ei misero fratri iocundum lumen ademptum,
     tecum una tota'st nostra sepulta domus,
omnia tecum uni perierunt gaudia nostra,                 95
     quae tuos in vita dulcis alebat amor.
quem nunc tam longe non inter nota sepulcra
     nec prope cognatos conpositum cineres,
sed Troia obscaena, Troia infelice sepultum
     detinet extremo terra aliena solo.                         100
ad quam tum properans fertur simul undique pubes
     Graeca penetrales deseruisse focos,
ne Paris abducta gavisus ibera moecha
     otia pacato degeret in thalamo.
quo tibi tum casu, pulcherrima Laudamia,                105
     eretum'st vita dulcius atque anima
coniugium: tanto te absorbens vertice amoris
     aestus in abruptum detulerat barathrum,
quale ferunt Grai Pheneum prope Cylleneum
     siccare emulsa pingue palude solum,                    110
quod quondam caesis montis fodisse medullis
     audit falsiparens Amphitryoniades,
tempore quo certa Stymphalia monstra sagitta
     perculit imperio deterioris eri,
pluribus ut caeli tereretur ianua divis,                       115
     Hebe nec longa virginitate foret.
sed tuos altus amor barathro fuit altior illo,
     qui durum domitam ferre iugum docuit:
nam nec tam carum confecto aetate parenti
     una caput seri nata nepotis alit,                              120
qui, cum divitiis vix tandem inventus avitis
     nomen testatas intulit in tabulas,
inpia derisi gentilis gaudia tollens
     suscitat a cano volturium capiti:
nec tantum niveo gavisa'st ulla columbo                    125
     conpar, quae multo dicitur inprobius
oscula mordenti semper decerpere rostro,
     quam quae praecipue multivola'st mulier.
sed tu horum magnos vicisti sola furores,
     ut semel es flavo conciliata viro.                           130
aut nihil aut paulo cui tum concedere digna
     lux mea se nostrum contulit in gremium,
quam circumcursans hinc illinc saepe Cupido
     fulgebat crocina candidus in tunica.
quae tamen etsi uno non est contenta Catullo,            135
     rar verecundae furta feremus erae,
ne nimium simus stultorum more molesti.
     saepe etiam Iuno, maxima caelicolum,
coniugis in culpa flagrantem conquoquit iram,
     noscens omnivoli plurima furta Iovis.                    140
atquei nec divis homines conponier aequom'st,
<deëst versus>
<deëst versus>
     ingratum tremuli tolle parentis onus.
nec tamen illa mihi dextra deducta paterna
     fragrantem Assyrio venit odore domum,
sed furtiva dedit muta munuscula nocte,                     145
     ipsius ex ipso dempta viri gremio.
quare illud satis est, si nobis is datur unis,
     quem lapide illa diem candidiore notat.
hoc tibi, qua potui, confectum carmine munus
     pro multis, Alli, redditur officiis,                            150
ne vostrum scabra tangat rubigine nomen
     haec atque illa dies atque alia atque alia.
huc addent divi quam plurima, quae Themis olim
     antiquis solita'st munera ferre piis:
sitis felices et tu simul et tua vita                                  155
     et domus, ipsi in qua lusimus et domina,
et qui principio nobis te tradidit Anser,
     a quo sunt primo mi omnia nata bona.
et longe ante omnes mihi quae me carior ipso'st,
     lux mea, qua viva vivere dulce mihi'st.                   160

Vocaubula

paranda

Notae

paranda

Contextus
paranda

Quaestiones ad comprehendendum

Alii Fontes
Perseus