Catullus 13 – latine

☜12

13 English • Latine

14☞

cenabis bene, mi Fabulle, apud me
     paucis, si tibi di favent, diebus,
si tecum attuleris bonam atque magnam
     cenam, non sine candida puella
et vino et sale et omnibus cachinnis.                5
     haec si, inquam, attuleris, venuste noster,
cenabis bene: nam tui Catulli
     plenus sacculus est aranearum.
sed contra accipies meros amores
     seu quid suavius elegantiusve est:                10
nam unguentum dabo, quod meae puellae
     donarunt Veneres Cupidinesque,
quod tu cum olfacies, deos rogabis,
     totum ut te faciant, Fabulle, nasum.

Vocaubula
accipiō, -ere, -cēpī, -ceptum – capēsere, adsumere
amor, amōris – m – sententia fortior quam caritas aut amicitia
apud – praep + acc – in alicuius casa, coram
aranea, -ae – f – animal, simile insecto, quod telas texit et octo crura habet
atque – coni – et
afferō, -re, attulī, allātum – apportare
bene – adv – bono modo factum

bonus, -a, -um – adi – quod est fas aut utile

cachinnus, -ī – m – risus
candidus, -a, -um – adi – album clarum, fortasse etiam fulgens
Catullus, -ī – m – poeta ipse
cēnō (1) – cēnam sumere
cēna, -ae – f – cibus sumendum vespere
contrā – adv – vice, aliter

cum – coni – quando, quoniam, quamquam

cum – praep + abl – quod attendat, quod in manu est

Cupīdo, -dinis – f – filius Veneris, deus amoris
dō, dare, dedī, datum – dōnāre
deus, -ī – m – immortalis, caeles
diēs, -ēī – m/f – cum sol lucet, viginti et quattuor dies
donō (1) – dare
ego – pronōmen – ad persōnam prīmam pertinet
elegāns, -antis – adi – cuius decet, quod est bene recteque factum
et – atque, coniunctiō quae duās sententiās vel eārum partēs iungit
Fabullus, -ī – m – amicus Catulli
faciō, facere, fēcī, factum – agere
faveō, -ēre, favuī, fautum – gratias agere alicui

hic, haec, hoc – pronomen/adiectivum demonstrativum – indicat aliquid prope locūtōrem

inquam – verbum defectivum – loqui

magnus, -a, -um – adi – ingens, non parvum

meus, -a, -um – adi – quod ad me pertinet

merus, -a, -um – adi – non mixtum, non dilutum
nam – coni – enim, quod
nāsus, -ī – m – pars faciei inter os et oculos per quem spiramus

nōn – adv – verbum quod negat verbum temporale aut adiectivum

noster, -tra, -trum – adi – quod ad nos pertinet
olfaciō, -ere, -fēcī, -factum – naso sentire
omnis, -e – adi – cunctus, quidque
paucus, -a, -um – numeri parvi, non multum
plēnus, -a, -um – adi – fartum
puella, -ae – f – iuvenis feminina
-que – coni enclitica – et
quī, quae, quod – pronōmen – pronōmen relātīvus

quis, quid – pronomen interrogativum 

rogō (1) – responsa petere
sacculus, -ī – m – marsupium in quo pecunia teneri solet
sāl, salis – m – condimentum qui saepe iunctus una cum pipere; lepos, urbanitas

sed – coni – coniunctio quae duas res distinuit interstans

seu – coni – aut si,  sive

sī – coni – coniunction quae condiciones dat

sine – praep + abl – quod deest, opponitur prepositio "cum"
suāvis, -e – adi – quod placet, dulce etiam
sum, esse, fuī, futūrus – exstāre

tōtus, -a, -um – adi – integrum, cunctum

tū – pronōmen personale – ad persōnam alteram pertinet

tuus, -a, -um – adi – quod ad te pertinet
unguentum, -ī – n – fragrantia, unctio
ut – coni – coniunctio quae subordinat, exitum vel causam monstrare solet inter alios usus
-ve – coni enclitica – aut, vel
Venus, -neris – f – dea amoris
venustus, -a, -um – adi – quod placet, suave, gratia plenum
vīnum, -ī – n – sucum uvarum confectum fermentatione

Notae

1. mī Fabulle – vocativi casus
2. paucīs… diēbus – mox, ante pauci dies facti erunt
dī – nominativi pluralis forma
favent – verbum casu dativo completur
3. cēnābis… attuleris… – tempus futurum plus vividum
4. nōn sine… – litotes
5. sale – significatur et condimentum et lepos
6. haec – candidam puellam, vinum, salem, omnes cachinnos
venuste noster – iterum vocativi casus
10. seu quid – seu (ali)quid
11. quod = unguentum
12. dōnārunt = dōnāvērunt
13. cum – nota bene hanc esse coniunctionem postpositam
14. tōtum… nāsum – hyperbaton (verba seposita, saepe unum primum alterum ultimum)
tōtum ut… – anastrophe (verba in ordine haud solita—hic adiectivum ante coniuntionem venit)

Contextus
Catullus est inops—nullam pecuniam habet. Sacculus plenus est aranearum, sed Catullus aliquid habet. Quid habet? Puella unguentum optimum Catullo dedit—et dederant Catulli puellae unguentum Veneres et Cupidines. Catullus putat amicum suum id desideraturum esse, itaque mox Catullus cum amico cenare volet. Sed amicus secum ad cenam omne feret: puellam pulchram, vinum, salem ceteraque. Unguento olfacto, Fabullus fieri nasus volet.

Quaestiones ad comprehendendum

Alii Fontes
Perseus